a12:1Ais 5:1-2
c12:10Oale 118:22-23
i12:19Totomu 25:5
j12:26Maimi 3:2,6
l12:29Totomu 6:4-5
m12:31Kalima 19:18
n12:33Totomu 4:35; 1Sa꞉m 15:22; Ose 6:6
o12:36Oale 110:1
p12:432Kol 8:12

Mark 12

Tupina Da꞉imi Pali Atila꞉pino Iyatulame Oi

Ma꞉t 21:33-46; Luk 20:9-19

1Ebene Ya꞉sute oi tabo ida꞉mo ibi ma kunu iyatulamiya, “Dubute pali osiyodilote tupina da꞉imi kewa bilibilinomo ebo ami, ebe da꞉imino mailo ebe gala꞉ipi da꞉imila. Ebene amio tanalote dolopoligi, ebete kala ga꞉dimite, da꞉imi ii egedioleno nokola bobo obobote, pali atila꞉pino unu nupunupu ebo eti. Ebe tetelo ebe dubute ebeno pali atila꞉pi dubu epetapiatamo gito atepi, iba꞉te ebolo woko eba osiyodilonalo, ebe pali wadenomamo umilo ebeno da꞉imi kuwatolemenakoma꞉, ebene ebete mulu oponomamo gito ti. a

2“Ebene da꞉imi tapio tete da꞉pi ebete pali atila꞉piatamo wiya꞉ wokodawa napalibi, ebete iba꞉godone da꞉imino mani magumune ebeno kawodawano apu ka꞉pelaema꞉, 3wiyasiya iba꞉te ebe lawete gaubamo anagalimiote inamabua꞉no gito nalibiya. 4Ebene pali namutudawate wiya꞉ wokodawa idi walo dakapalibi, wiyasiya iba꞉te ebe watolo eba anagalimiolo ebe ilipo ikamete atumu gito kalibiya. 5Ebene ebete wiya꞉ wokodawa idi walo dakapalibi iba꞉te ebe anakapumiya. Ebene wiya꞉ wokopi bilibilinomo epetapiate da꞉pelamiya, iba꞉te atumu epetapi anagilamolete gito aliboliya, wiyasiya iba꞉te epetapi anakapulamoliya.

6“Ebene namutudawagodolo kapiya idi dokolinami, ebe gudu ebete kawonomamo malagidilonami. Ebema꞉ walogabonomone ebete ebe gudu eba palibolo ebeno wokilo negi, ‘Nanitabola, iba꞉te naimano gudutamo ka꞉tudila꞉oma꞉na꞉.’

7“Ebe pali atila꞉pi dubate wiyasiya ibino taneba magumulo negeliya, ‘Numa꞉la꞉, me gudute nabiwino inamabu namutudawama꞉ deda꞉mene, ebe gudute na꞉pe. Ebema꞉ modobola ale ebe anakapumite ebeno pali lawenomo kelaemalema꞉,’ 8ebene iba꞉te ebe lawete anakapumite palino kala magumune gito neba꞉idiliya.” b

9Ebema꞉ Ya꞉sute olowiopiatamo negiya, “La꞉imano woki keba kunula꞉ka꞉, pali namutudawate beda꞉ tanalo na꞉kosiyodilomene? Nanitabola, ebete pete pali atila꞉pi panakapulamete ebeno pali epetapiatamo ka꞉pikalaemene. 10Iyo, la꞉ dopamo Godokono Bukalo me tabo nanitabolo eka꞉la꞉mioliamata,

‘Moto etepiate iyabaiamo diyatiya,
ebe alote wiyasiya motono elawo mabuma꞉ eda꞉na. c
11Me tanalo Godote osiyodili,
ebema꞉ aimano wokilo nanoanoutama꞉!’”
12Ebema꞉ Yu watowatopi dubate Ya꞉suko laema꞉ ubila mabu ibi iyatawala ebete me iyatulame oi ibino tanaloma꞉ kiyawaiya, wiyasiya iba꞉te epo tolelamelo ebe atepate gito tolamiya.

Loma Epono Kawo Elawodubunomo Sisatamo
Sisako ebe Loma epono Kawo Elawodubunomola, opo kawonomolo ebe kapiya elawonomoma꞉ eda꞉nami. Ebete ebeno gowelaopi iyaiya opamo alibolenaki, ebene iba꞉te ebe iyaiya opolo eba nilukulionalo epagodone ta꞉kese mani kawonomo ebo nuwatelamenakiya, ebe maniamo ibino Loma gabamanino iyaiya woko kosiyodilolenama꞉.
Ta꞉kese Mani Ikameo Tanalo

Ma꞉t 22:15-22; Luk 20:20-26

13Ebene Yu watowatopiate Pa꞉lisi tanebapi epetapi ega꞉walo Kawo Elawodubu Elodikono tanebapi Ya꞉sutamo aliboliya, iba꞉te ebe kuba gabamo eba nowabuga꞉talo ebete kebako tabo gelo ebe ebo kelaema꞉. e 14Iba꞉te ebetamo pelamete a꞉da꞉ elemasigi gabodo na꞉pegeliya, “Iyatulamedawa, a iyatawala a꞉ma꞉ nani tabo lumagilata. A꞉ma꞉ epetapino gito gela tanalamo ka꞉tuduwatawenakoa꞉, ega꞉walo a꞉ma꞉ epo unu nikapiamo kulama꞉wena꞉, ma kunu lumagi idi atepalo lumagi idi ebo a꞉kelawa꞉emene. Iyo, a꞉ma꞉ epo Godokono gabo wadenomamo iyatulamenata, ebema꞉ a nanaa꞉, Loma epono Kawo Elawodubunomo Sisatamo ta꞉kese mani ikameoma꞉ modobola꞉ka꞉ o kubala꞉ka꞉? A ebetamo ba꞉kikameoma꞉ o a꞉kikameoma꞉?”

15Wiyasiya Ya꞉sute ibino mena netewa tanalo iyatawate iba꞉tamo negiya, “Mabu keleka꞉ la꞉le na masiginima꞉ dowagela꞉witama? La꞉ mani kapiya natamo nikanama꞉la꞉, na kuimamo.”

16Ebene iba꞉te kapiya mani ebetamo dikamiya, ebete ibi nalateda꞉liya, “Me mani unulo da꞉pola꞉na, mailo ega꞉walo ololo pokonola꞉ka꞉?”

Iba꞉te negeliya, “Kawo Elawodubunomo Sisakonola.”

17Ebene Ya꞉sute iba꞉tamo negiya, “Sisakono inamabu Sisatamo nikameala꞉, wiyasiya Godokono inamabu Godotamo nikameala꞉.”

Ebema꞉ iba꞉te ebeno taboma꞉ kawonomamo anoanoutiya. f

A꞉e Magumune Igilamo Maimio Tanalo

Ma꞉t 22:23-33; Luk 20:27-40

18A꞉e magumune maimioa꞉noma꞉ degelana, ebe epo Sa꞉diyusi taneba epola.
Ya꞉suko tetelo Sa꞉diyusi epo ebe Yu epono taneba idila, iba꞉te Pa꞉lisi tanebapino iyaiya totomu bilibilinomamo ka꞉tudila꞉onakia꞉. Ega꞉walo epate a꞉elaote a꞉ene walo kemaimiote Godotamo da꞉nemaima꞉na꞉, ebe tanalo Sa꞉diyusi tanebapiate nanitabokobi ka꞉midinamia꞉, ebema꞉ iba꞉te ebe atu nanitabokobi midia꞉ tanalamo epo iyatulamenakiya.
Ibi epetapiate Ya꞉sutamo pelamete tabo ma kunu pegeliya, h
19“Iyatulamedawa, Godokono Bukamo Mosesete tabo ma kunu akuloliya, ‘Dubute a꞉ete kamiyale gudia꞉no datepamene, ebeno ekawite ebe amole lawete ebeno naniwino tanaloma꞉ gudi nosiyodilolemene.’ i 20Kapiya dubuno sebeni koiate ilukulinamiya. Ibi magumulo dopo gudute kamiyale lawete gudi ulamea꞉no a꞉iya, 21ebene ebeno ekawite atu kamiyale kelawete gudi ulamea꞉no gito ka꞉iya, ega꞉walo tetedawa idite atumu kowageliya. 22Ebene ebe sebeni atu alailama꞉te gudia꞉no eba kunu a꞉elaiya, wiyasiya kamiyalete walone gito a꞉iya. 23Ebema꞉ iba꞉te a꞉e magumune igilamo demaimioma꞉na꞉, ebe Kawo Egelalo ebe kamiyalete pokono kamiyalema꞉ na꞉keda꞉mene, mabu ebe sebeni dubate aida꞉tepaiya?”

24Ebene Ya꞉sute iba꞉tamo negiya, “Mabu la꞉ Godokono Buka tabo ega꞉walo ebeno elawo iyatawa꞉, ebe mabuma꞉ la꞉imano wokilo epono a꞉ela tanaloma꞉ kubanu gelanakomata. 25Numa꞉la꞉, epate a꞉e magumune igilamo demaimioma꞉na꞉, ebe tetelo iba꞉te kamiyale walo a꞉ka꞉piaidiolema꞉na꞉ ega꞉walo dubu a꞉ka꞉puwatolema꞉na꞉, wiyasiya iba꞉te Godokono Unu Duliyomolono nopopimu bilukulionama꞉na꞉. 26Ebe mabuma꞉ Godokono Bukate a niyatuamena a꞉elaopiate a꞉e magumune maimioma꞉. Iyo, Mosesete diyatiya ebe tabo la꞉ nanitabolo eka꞉la꞉mioliamata, ma kunu elate kewalo dowaiti wiyasiya kewate kolotolitiya꞉, ebe tetelo Godote Mosesetamo negiya, ‘Nanitabola, na Godotela. A꞉ibalayamako, Aisa꞉keko, ega꞉walo Ya꞉ikoboko iba꞉te uwomua꞉ tetelo poko kamamatene, na ebetela.’ j 27Ebema꞉ la꞉ Sa꞉diyusi tanebapi la꞉imano wokilo na꞉kemalagidilawenama ebe ewonino igilate olopoligoiya? Ao, kolopoligiya꞉, mabu a꞉elaopiate Godoko kamamatena꞉ wiyasiya piyate igilolo dilukulina ebe eponomate ebe amamatena. Me mabuma꞉ la꞉ Sa꞉diyusi tanebapiate epono a꞉ela tanaloma꞉ kubanu gelanakomata!”

Kebe Totomu Tabote Kawonomoma꞉ Keda꞉nale

Ma꞉t 22:34-40; Luk 10:25-28

28Ebene Godokono Totomu iyatulamedawa idite pete, iba꞉te degelitiya ebe tabo ebo polowiya. Ya꞉sute Sa꞉diyusi tanebapiatamo tabo wadenomamo da꞉kiyawaiya, ebe tanalo umite ebete Ya꞉suko nalatediya, “Kebe totomu tabote kawonomoma꞉ keda꞉nale?” k

29Ya꞉sute negiya, “Me kawo totomunomola. ‘Isalaela epala꞉, la꞉ nolowiala꞉! Godoko aimano Kawodawala, ebe kapiyanomola, idi puliyala. l 30A꞉ma꞉ a꞉imano Kawodawa Godoko nilakapolo nemalagidilona, a꞉imano tepo magumunomamo ega꞉walo a꞉imano uliyanano elawamo, a꞉imano woki kawonomamo ega꞉walo a꞉imano elawo kawonomamo.’ 31Ega꞉walo me kawo totomunomo idila. ‘A꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉ma꞉ demalagidilawena, modobola a꞉ma꞉le eba kunu a꞉ma꞉ niyakabolo dokolina ebe lumagi nilakapolo nemalagidilona.’ Totomu tabo idite me totomu netewa a꞉kodoilimene.” m

32Godokono Totomu iyatulamedawate Ya꞉sutamo negiya, “Iyatulamedawa, nanitabola, a꞉ma꞉ wadenomamo geata. Aimano Kawodawa Godoko kapiyanomola, idawa puliyala, kokolina꞉. 33Lumagite ebeno tepo magumunomamo ega꞉walo ebeno uliyanano elawamo, ebeno woki kawonomamo ega꞉walo ebeno elawo kawonomamo ebete Godoko nilakapolo nemalagidilonamene. Ega꞉walo ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebe demalagidilona, ebete eba kunu ebe niyakabolo dilukulina ebe epo nilakapolo nemalagidilolenamene. Nanitabola, me netewa totomuate kawokawonomoma꞉ eda꞉ona, wiyasiya Godotamo ikameo tanalate kawokawoma꞉ keda꞉ona꞉, iyo, epate elamo madolame sipi-goeogoeo ega꞉walo nilakapo inamabu epetapi Godotamo dikameonaka, ebete negena ebe tanalo bilibilinomate kawokawoma꞉ keda꞉ona꞉.” n

34Ebete tabo wadenomamo degiya, Ya꞉sute olowite ebetamo negiya, “Godote Kawo Elawodawama꞉ deda꞉na, ebe duliyomolamo a꞉ma꞉ opegama꞉ tatalila.”

Nanitabola, ebe tetene wagilimite epate Ya꞉suko tanalo idima꞉ alateda꞉ma꞉ na꞉toletoleutiya.

Godokono Alibodawa Kelisoko Potelela꞉ka꞉

Ma꞉t 22:41-46; Luk 20:41-44

35Ebene Ya꞉sute Godoko Amamateno Iya Motolo epo eba iyatulamitalo negiya, “Godokono Totomu iyatulamepiate negelana Godokono Alibodawa Kelisoko ebe Da꞉ibidikono a꞉la꞉mula, ebeno walone gudi magumune kawokalamene. Wiyasiya me tanalono magumu keba kunula꞉ka꞉? 36Numa꞉la꞉, Da꞉ibidite Godokono Uliyanano elawamo tabo ma kunu kiyawaiya,

‘Kawodawa Godote naimano Kawodawa Kelisotamo nege,
‘A꞉ma꞉ naimano tumudi apuamo na꞉pokoliya,
ebene a꞉ma꞉go gowelaopi
a꞉ma꞉le naimano elawamo ibi ka꞉mikitaolema꞉ta.’ ’” o
37Ebene Ya꞉sute tabo moga꞉melo walo na꞉kegiya, “La꞉ me tabo eba malagidilolo na nanana꞉la꞉, Da꞉ibidite ebeno a꞉la꞉mu Kelisoko ebeno Kawodawama꞉ ka꞉milo ebete Godokono tumudi apuamo okolima꞉ giya, ebema꞉ ebe tanalote keba kunu na꞉ka꞉pemaigamene?”

Nanitabola, ebe tetelo epo bilibilinomate Ya꞉sukono tabo kalakalago olowitiya.

Ya꞉sute Godokono Totomu Iyatulamepino Amama Tanaloma꞉ Degiya

Ma꞉t 23:1-7,28; Luk 11:37-54; 20:45-47

38Ebene Ya꞉sute epo eba iyatulamitalo negiya, “La꞉le Godokono Totomu iyatulamepi wadenomamo nulama꞉la꞉. Ibi ubila ga꞉ga꞉ga꞉ga꞉ kaliku pupuliote olowame bailo eba wapata꞉lamelo, epate ibi ebo kowalogolema꞉. 39Ibi ubila a Yu epono balidi ibilamole moto gulo kawokawo dubuno ilukuli bailo kilukulima꞉, ega꞉walo ibi ubila soliyomu osiyodilo tetelo kawokawo ilukuli bailo ka꞉pola꞉nama꞉. 40Ega꞉walo iba꞉te amoleamoleno inamabu elemasigi tanalado eba uwatelo, ebo opoliyaolelamenaka, ebene iba꞉te ebe kuba kuba꞉noma꞉ gelalo tolamete Godotamo balidi eba nibilamolelo geyageya towetowe tabo ebo negelanaka, mabu ibi ubila epate ibino tanalo umilo ibi wadewadepima꞉ kegelama꞉. Ebe mabuma꞉, nanitabola, iba꞉te kuba wiya kawonomo kelaema꞉na꞉!”

Amole Kamiyalete Godotamo Mani Dikamiya

Luk 21:1-4

41Ebene Godoko Amamateno Iya Motolo epate mani eba alomutalo, Ya꞉sute ebe mani alomo bai niyakabolo okolite epono mani alomo tanalo ulamiti. Inamabu dogodogopi epetapiate mani kawokawonomo alomutiya, 42ebene inamabua꞉ amole kamiyale idite pete netewa mani egege, kapiya toea keba kunula꞉ka꞉ eba kunula, ebete ebo palomiya. 43Ya꞉sute ebe waloma꞉tapi ebetamo ka꞉la꞉mite negiya, “Na la꞉tamo nani tabo gemo, epate mani dapaloma, me inamabua꞉ amole kamiyalete ibi bilibilinomo odoili, p 44mabu inamabu dogodogopiate ibino inamabu epetapi da꞉luililamenako ebe inamabu paloma, wiyasiya me amole kamiyale inamabua꞉nola. Ebete ebeno uwomu mani alomonomo apalomo, ebeno bae uwateono manila.”

Copyright information for KNVFLY_RIVER